AJ Garcia jest Wenezuelczykiem i prozwierzęcym aktywistą mieszkającym w Korei. Spędził ponad rok, jeżdżąc po psich farmach i dokumentując panujące w nich warunki. Współpracował z koreańską policją w rozpracowywaniu gangów organizujących walki psów i przemyt nielegalnych zwierząt do kraju. Wraz z koreańską żoną przewodzi organizacji Coexistence of Animal Rights on Earth (CARE). W Korei zasłynął z 9-dniowej głodówki przy wejściu do seulskiego ZOO, protestując przeciw procederowi sprzedawania egzotycznych zwierząt do rzeźni. Prowadzi popularną restaurację wegańską w Seulu, Huggers. AJ jest jednym z bohaterów mojego reportażu Kością w gardle opublikowanym w Tygodniku Powszechnym i pomógł mi dostać się na jedną z psich farm. Posłuchaj też mojej rozmowy w Tok Fm na temat kultury jedzenia psów w Korei. Z archiwum AJ Garci. W czym Korea wyróżnia się na tle innych państw regionu, jeśli chodzi o jedzenie psów? Korea jest jedynym państwem, które hoduje psy na ubój. W innych częściach świata łapie się po prostu zwierzęta z ulicy. Wynika to zazwyczaj z biedy. W Korei mięso psa jest dość luksusowe i przypisuje mu się niezwykle zdrowotne właściwości. Niestety psie farmy są często jedyną opcją dla ludzi, którzy chcą pozbyć się pupila. Nie ma za wielu opcji dla posiadaczy zwierząt, którzy nie mogą się nimi dłużej zajmować. W Korei schroniska dla zwierząt nie przyjmują prywatnych zwierząt. Legalnie właściciel może swojego podopiecznego sprzedać lub oddać komuś. Kończy się to zazwyczaj tak, że zwierzęta sprzedawane są do rzeźni. W Korei do dziś istnieją nawet obwoźni hycle, którzy jeżdżą od wioski do wioski i pytają o kupno psa. Koreańczycy posiadający psa na prowincji często nam mówią, że boją się jego kradzieży. Słyszeliśmy już różne historie tego typu. Ogólnie rzecz biorąc to wielki biznes. Szacuje się, że w Korei każdego roku spożywa się 2,5 miliona psów, a to są statystki rządowe , które są bardzo przybliżone. Prawdopodobnie biznes jest dużo większy. Przez rok spotykałeś się z psimi farmerami. Jak zdobyłeś ich zaufanie? Czy przemysł ten bardzo różni się, od dajmy na to, przemysłu wieprzowego? Mówiłem, że sam jestem zainteresowany otwarciem takiego biznesu. Wszystko mi pokazywali i nawet do dziś mam dobre kontakty z niektórymi. Wiele osób wykonuje tę pracę z braku alternatywy lub ze względu na rodzinny biznes. W przeciwieństwie do świń ubój psów znajduje się w szarej strefie. Farmy oczywiście różnią się standardami, ale z reguły jest bardzo źle. Psy nie nadają się do chowu klatkowego. Upchane do kojców nieustanie się gryzą. Jest strasznie głośno. Psy często nie dostają w ogóle wody, karmione są jedynie papą z odpadów. A te często w ogóle nie nadają się dla psów. Jak Koreańczycy reagują, gdy obcokrajowiec mówi im, co mają jeść? Gdyby Hindusi mieszkający w Polsce protestowali przeciwko ubojowi świń, bylibyśmy pewnie zszokowani. Wiem, o co ci chodzi. Oczywiście ludzie nie lubią słuchać od obcych, co jest dobre, a co złe. Koreańczycy, jak zapewne dobrze wiesz, mają bardzo silną tożsamość kulturową. Używają argumentu o „kulturze” by usprawiedliwić wiele rzeczy, a jedną z nich jest psie mięso. W mojej organizacji jestem jednak jedynym obcokrajowcem. Świadomość społeczna rośnie. Wierzę, że pewne rzeczy są uniwersalne i można o nich dyskutować. Wiele osób po prostu nie miało styczności z ideami prozwierzęcymi. Nie miało pojęcia, z jakimi problemami mierzy się przemysł psininy. Zasadniczo intelekt świni jest porównywany do intelektu psa. Zdarza się, że ludzie posiadają świnkę, jako przyjaciela domowego np. we Francji taki status nierzadko mają świnie zajmujące się znajdywaniem trufli. Podejrzewam, że świńskim rzeźniom w Korei też można by wiele zarzucić. Dlaczego więc tak bardzo twoja organizacja walczy z przemysłem psiego mięsa? Naszą naczelną zasadą jest dążenie do niwelowania niepotrzebnego cierpienia. Korea jest bardziej nowoczesna od wielu innych krajów. Zakazanie przemysłu psininy jest pierwszym krokiem do poprawy statusu zwierząt w Korei w ogóle. Nie będziemy mogli się posunąć do przodu na innych płaszczyznach, jeśli ta sprawa nie zostanie zamknięta. W Korei mięso psie wydaj się otoczone wieloma wierzeniami z pogranicza medycyny ludowej i wręcz magii. Mówi się o funkcjach wzmacniających, zapewniających długowieczność czy o zbawiennym wpływie na potencje. Nie ma żadnych danych dowodów naukowych na specjalne właściwości psiego mięsa. Problemem jest to, że profesjonalni doktorzy często polecają mięso psie swoim pacjentom – jako formę kuracji. Kilka lat temu głośna była sprawa dotycząca napaści na ambasadora USA przez koreańskiego nacjonalistę. Ktoś wysłał rannemu ambasadorowi do szpitala psie mięso. Zapewne w dobrej wierze, ale incydent ten tylko zaognił całą sytuację. Pomagałeś policji walczyć z nielegalnymi psimi walkami. Czy trudno jest dostać się na taką ustawkę? Zbyt łatwo. Zmuszanie psów do walki to najgorsza rzecz, jaką możesz zobaczyć. Nic mną tak nie wstrząsnęło. Niestety ludzie organizujący te walki mają jakieś kontakty z policją i bardzo trudno jest coś z tym zrobić. Większe sukcesy odniosłem w śledzeniu nielegalnego przemytu zwierząt. W Korei pewną popularnością cieszy się przemyt małych małp. Udało nam się z policją rozpracować przemytniczą grupę. Protest pod seulskim zoo. Archiwum AJ Garci. Przemysł zwierząt domowych rośnie w Korei. To chyba dobrze? To ma dobre strony, bo z reguły trochę uwrażliwia społeczeństwo, ale jest też ciemna strona. Ludzie traktują kotki i pieski jak przedmioty. Klasie średniej szybko nudzi się niańczenie. Gdy szczeniak dorasta, to już nie jest tak słodki. Wielu właścicieli sprzedaje wtedy zwierzaka hyclom. Ciągle mamy też sytuacje, w których odnajdujemy zwierzęta, często żywe, w koszu na śmieci. To ying i yang. Tajwan dopiero co zakazał uboju kotów i psów. To był proces. Faktycznie ostatnia ustawa była gwoździem do trumny. Korea zawsze stara się być najlepsza i wykorzystujemy ten fakt. Przecież chcecie być liderem, czyż nie? Japonia pod względem ochrony zwierząt bije was na głowę! Te argumenty zaskakująco dobrze działają. W przeciwieństwie do argumentu o cierpieniu i okrucieństwie. Koreańczyków nie obchodzi cierpienie zwierząt? Mało kogo. Znamy co prawda wielu polityków, którzy nas popierają, ale nigdy nie powiedzą tego publicznie. Ponieważ wciąż dla wielu jedzenie psiego mięsa to ważna część koreańskiej kultury. Choć ciągle słyszymy, że nie możemy mówić ludziom, co mają jeść. Większość ludzi pyta jednak pragmatycznie. Gdzie w tym zysk? Dużo się dziś mówi, o zrównoważonym rozwoju np. Ile wysiłku trzeba włożyć w produkcje mleka krowiego, podczas gdy wystarczy zasadzić trochę migdałowców, zmielić to i mamy mleko migdałowe. I w Korei oni to robią. Bo to jest bardziej efektywne i przynosi większe pieniądze. Etyka słabo się tu sprzedaje. Nikogo nie ruszy tu argument, że psy są zbyt słodkie, by je jeść czy coś takiego. Dlatego staramy się przenieść rozmowę na inny poziom. Czy to jest ekonomiczne? Wygodne? Tanie? Dlatego zakaz psiego mięsa będzie kierowany powodami ekonomicznymi. Co zamierzacie w takim razie dać tym wszystkim psim farmerom w zamian? Staramy się zainteresować ich innym biznesem. Dajemy im możliwości nawiązania nowych kontaktów, organizujemy treningi itd. To jednak nie działa z wielkimi farmami, których właściciele włożyli miliony w swój biznes. To tak jak z wielkim przemysłem medycznym, który będzie promował setki niepotrzebnych leków, bo to zysk. Pieniądze napędzają to wszystko. I polityka. Politycy pytają nas stale – pokażcie nam statystyki, że zdecydowana większość społeczeństwa jest przeciwko psiemu mięsu, to porozmawiamy. Prawdę mówiąc, dziś widać już, że w ciągu ostatnich lat społeczeństwo zmieniło znacznie swoje zdanie. Jeszcze w 2011 roku zaledwie 30% ankietowanych wyraziło się przeciwko ubojowi, w powtórzonych badaniach w 2016 roku ponad 60% poparłoby zakaz. Ludzie coraz częściej widzą problem i mają wiele powodów do wyrażania obywatelskiego sprzeciwu – w ankiecie głównymi powodami było okrucieństwo i zdrowie. Czy, któryś z koreańskich ruchów religijnych jakoś was wspiera? W Europie czasami mówi się o teologi zwierząt. Przywołuje się ascetyczne ideały ojców kościoła. Niektóre katolickie zakony w Polsce jak kartuzi, kameduli czy benedyktyni nie jedzą mięsa i czasem też podnoszą głosy w tej sprawie. Dużym rozczarowaniem był dla mnie brak zainteresowania ze strony buddystów. Jak na ironię pierwsze postępowanie karne z powodu znęcania się nad zwierzętami dotyczyło buddyjskiego mnicha, który pijany biegał po ulicy i zabijał psy nożem. Przecież mnisi nie powinni w ogóle pić alkoholu! Ale problemy z buddyzmem w Korei to temat na inną dyskusję. Z kolei w kościołach katolickich można nawet znaleźć tradycje jedzenia psiego mięsa. Kościół ten był prześladowany i biedny stąd wziął się ten zwyczaj. Mieliśmy historie o przywiązanych na podwórku kościoła psach, które nagle w „tajemniczy” sposób znikały. Nowy prezydent Korei, który jest katolikiem, wydaje się otwarty na zmiany. Tak! Moon Jae-in powiedział nam jeszcze przed wyborami, że będzie pierwszym prezydentem, który zaadoptuje od nas psa. Jest bardzo liberalny. Wiążemy z nim duże nadzieje. Może 2018 roku przyniesie zmiany, ponieważ mamy olimpiadę zimową i rok psa (według chińskiego kalendarza przy. RH). Psy to tylko jedna z wielu spraw. Sprzeciwiamy się wszystkim formom eksploatacji zwierząt. Prowadzimy również kampanie przeciwko rytualnemu ubojowi halal, grzebaniu żywcem zwierząt, u których wykrywa się choroby albo kociemu mięsu. Wierzymy, że młode pokolenie zajmie się tymi problemami z większym współczuciem.

Szynkę parmeńską, czyli Prosciutto di Parma od wielu wieków wytwarza się we Włoszech w prowincji Parmy, położonej w malowniczym regionie Emilia-Romania. Najbardziej prestiżową odmianą tej szlachetnej wędliny jest Prosciutto di San Daniele (Szynka Świętego Daniela) pochodząca z miejscowości San Daniele del Friuli znajdującej się między Adriatykiem a Alpami. Do produkcji szynki parmeńskiej używa się udźców wieprzowych, które są suszone razem z kością. Dzięki niskiej zawartości soli i warunkom klimatycznych, w jakich jest produkowana, szynka ta posiada słodkawy i delikatny smak, którym zachwycają się wielbiciele mięsa z całego świata. Poza walorami smakowymi Prosciutto di Parma posiada również prozdrowotne właściwości. Włoscy lekarze polecają ten produkt swoim pacjentom jako lekarstwo wzmacniające organizm. Swoje dobroczynne działanie produkt zawdzięcza dużej zawartości białka. Ponadto nie znajdziemy w niej konserwantów i innych szkodliwych związków chemicznych. Podczas procesu produkcyjnego szynki parmeńskiej, pochodzącego z czasów antycznych, używa się tylko i wyłącznie soli morskiej. Zanim legendarna włoska szynka trafi do zagranicznych odbiorców, przechodzi szczegółowe badania pod kątem zawartości niebezpiecznej bakterii naturalnie występującej w surowych podsuszanych wędlinach. Mowa o listerii monocytogenes, której nadmierne ilości wywołują listeriozę. Jak wynika z badań statycznych 20-30 procent przypadków zakażeniem pałeczkami tej bakterii kończy się śmiercią pacjenta. Szynka parmeńska jest produkowana tylko z udźców wieprzowych pochodzących ze sprawdzonych źródeł. Są to surowce z hodowli świń znajdujących się w dziesięciu wybranych regionach w północnej części Włoch. Tamtejsze zwierzęta są na specjalnej diecie, w której skład wchodzi zboże, solanka z dodatkiem serwatki oraz jakość naszego artykułu:Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze ta szynka leczy z się wtedy lżejszy i kartofelki smakują jak szynkę parmeńską z bakteriami listerii monotocygenes ! 👺😆😁😂 Podobno skutecznie pomagają przejść do czwartego duchowego wymiaru ! 😆😂😂😂Do kiedy będzie zdrowa? do następnych wypocin?Najzdrowsza szynka to łukaszynkaOstatnio pisaliście że każde mięso jest niezdrowesympatyczny W...1 tyg. temuA co za róznica czym przypawiujesz?pani sprzedaw...1 tyg. temuJak zobaczysz cene to ci od razu wyjdzie monocytogenes i listerioza (nosem) - bez jedzenia!Sól to sól. Nie ma większego znaczenia jaka, jeśli jest wolna od szkodliwych zanieczyszczeń. Sól drogowa odpada w szynka tylko PiS może jeść i cała switaChyba tylko Morawiecki, prezes i jego ministrowie mogą obżerać się ta szynką parmeńską, bo widząc cenę, to naprawdę szczena ma właściwości prozdrowotne,jest bez konserwantów dlatego polecana jako wyjątkowo tani produkt w czasie inflacji. A już za parę dni artykuł, jak to grupa naukowców stwierdza, że ta szynka powoduje raka.

Nadejście świąt w Korei już w listopadzie zwiastują bogato przyozdobione ulice i witryny sklepowe. Choć tradycja celebrowania świąt jest w Korei czymś stosunkowo nowym, przyjęła się bardzo dobrze. W tym czasie w koreańskich domach również można dostrzec pięknie przyozdobione choinki, bliscy wręczają sobie prezenty i kolędują. W Korei 48 proc. mieszkańców to protestanci, 24 proc. - bezwyznaniowi i 18 proc. buddyści. "W Korei święta nie są tak wyjątkowe jak w innych zakątkach świata. Stosunkowo od niedawno celebrujemy ten czas, dlatego też nie trwają one u nas kilku dni. Zwykle są to spotkania w gronie najbliższych przyjaciół i rodziny podczas uroczystych kolacji w restauracjach" - wyjaśnia Mika, mieszkanka Seulu. Oczywiście wręczamy sobie prezenty, kartki świąteczne. Mamy również choinki, które dekorujemy. Już w listopadzie w sklepach pojawiają sie świąteczne drzewka i ozdoby choinkowe" - dodaje Mika. Tego dnia restauracje pękają w szwach, organizowane są również specjalne pokazy i uroczystości w miejskich parkach. Na koreańskich stołach trudno dopatrzeć się potraw zarezerwowanych jedynie na święta, zwykle jest to wołowina z grilla, sałatki, ale nie brakuje również dań tradycyjnej kuchni koreańskiej - jak noodle, zupy i kimchi - składającego się z fermentowanych lub kiszonych warzyw, głównie kapusty oraz papryczek chili. Podobnie jak obchodzenie świąt, w Korei przyjęła się również tradycja fetowania Sylwestra. Warto wspomnieć, że w Korei tradycyjnie Nowy Rok obchodzi się pod koniec stycznia lub na początku lutego i nazywany jest on Nowym Rokiem Księżycowym. Jest to jedno z najważniejszych świąt dla Koreańczyków. Na kilka dni zatłoczone ulice Korei pustoszeją, bo Nowy Rok w Korei to czas podróż i odwiedzin swojej dawno niewidzianej rodziny. "W Korei obchodzimy Sylwestra, tej nocy również strzelają fajerwerki, pijemy lampkę szampana. Jednak dla nas nowy rok obchodzony jest tradycyjnie na przełomie stycznia i lutego, w zależności od tego jak wypada Nowy Rok Księżycowy. Jest to dla nas najważniejsze święto" - tłumaczy Mika. I tu, w przeciwieństwie do świąt Bożego Narodzenia, Koreańczycy przygotowują potrawy, których nie może zabraknąć na noworocznym stole. Do tradycji należy spożycie zupy tteokguk. "To zupa z dodatkiem małych ryżowych ciasteczek pokrojonych na cienkie plasterki" - wyjaśnia Mika. Koreańczycy wierzą, że ta zupa przynosi szczęście i pomyślność na nadchodzący rok. Na stole nie może zabraknąć również japchae - noodle przyrządzane na bazie makaronu robionego ze skrobi ze słodkich ziemniaków, smażone na oleju sezamowym z dodatkiem warzyw i wołowiny. Ta potrawa z kolei ma zapewnić długie życie - tak długie jak pozwijane wstążki makaronu.

Sytuacja zwierząt, które nie są pochodzenia ludzkiego, żyjących na farmach hodowlanych jest przyczyną ich zwiększonej podatności na wiele chorób. Dodatkowo, zatłoczenie przyczynia sie do szerzenia się tych chorob na tyle, że mogą one zamieniać się w masowa epidemie. Ponadto, jak wyjaśnia rozdział o chorobach zwierząt dziko żyjących, zwierzeta te często cierpią z powodu różnorodnych, wyniszczających dolegliwości. Żyjąc na wolności, staja sie wówczas łatwiejszym łupem dla innych zwierząt. Zwierzęta żyjące na farmach stoją w obliczu zagrożenie, że jesli sa chore, lub jeśli tylko potencjalnie mogą zachorować, zostana one jeszcze szybciej zabite przez czlowieka, niz gdyby byly stosunkowo zdrowe. Poniżej jest kilka przykladowych chorób, z powodu których cierpią ssaki i ptaki hodowane na farmach. Choroby te wyrządzily ogromne szkody nie tylko wsród zarażonych zwierząt, ale spowodowaly rownież masowe wybijanie ogromnej liczby zwierząt w celu unikniecia strat ekonomicznych spowodowanych ich szerzeniem się. Ptasia grypa Zwierzętami, najczęściej wykorzstywanymi przez człowieka, tuż zaraz po zwierzętach morskich, sa kury. W rezultacie ptasiej grypy miały miejsce międzynarodowe pandemie, w efekcie których ucierpiały ptaki i inne zwierzęta, w tym ludzie. Ptasia grypa, nazywana także Influenzą ptaków, jest ostrą choroba zakażną, wywolywaną przez wirusy grypy. Jest ona przenoszona z ptaka na ptaka, a sporadycznie na inne zwierzeta, w tym także ludzi. Charakteryzuje sie ona wysoka śmiertelnościa wsród drobiu, który, po okresie kilkudniowej inkubacji, umiera w przeciagu trzech do pieciu dni. U ludzi objawy moga zostać pomylone ze zwykla grypą, aczkolwiek w najcięższych przypadkach mogą pojawić sie problemy układu oddechowego i zapalenie płuc. Różne szczepy wirusa przyczyniały sie do dotychczasowych wyuchów epidemii. Najwięcej obaw wzbudza szczep H5N1, uważany za najgrożniejszy dla populacji ludzkiej. Z powodu strachu o przeniesienie się choroby na ludzi, a także w celu uniknięcia strat finansowych dla przemysłu drobiowego, w kilku państwach przeprowadzono masowe uśmiercanie ptaków. Od poczatku roku 2000 zgładzonych zostały miliony zdrowych ptaków ze względu na potencjalne ryzyko, że mogłyby one przenosić ptasią grypę. Tylko w okresie pomiedzy latami 2003 – 2006, w Azji, Afryce, Europie i na Bliskim Wschodzie zostalo wybitych ponad 200 milionów kur, gęsi i Wśród wielu innych przypadków, poniższe zasług na uwagę: W kwietniu 2004 roku, w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie wyito 19 milionów sztuk drobiu z powodu epidemii ptasiej W 2007 roku, w Suffolk, Anglia, wybito 159,000 indyków, a kolejne 160,000 wybito na farmie w południowych W styczniu 2011, po tym zidentyfikowaniu w Japonii pięciu przypadków ptasiej grypy u kur, 400,000 tych ptaków łzabitych. W Kwietniu 2011 roku odkryto epidemię ptasiej grypy na południowo-zachodnim terenie Południowej Afryki. W ramach działan zapobiegawczych zabitych zostalo co najmniej 10,000 strusi. Sposoby, w jaki najczęściej uśmierca się zwierzeta róznią się znacznie w zależnosci od kraju oraz liczby zwierząt przeznaczonych do uśmiercenia. Zwierzęta mogą być gazowane, porażane prądem, bite, tłuczone pałka, palone żywcem (zazwyczaj wrzuca sie je wówczas do jednego ogromnego ogniska), zakopywane żywcem (w plastikowych workach lub pod warstwą piany gaśniczej), lub miażdżone żywcem w maszynach mielących lub w rebakach (są wówczas wrzucane wciaż żywe i w pełni świadome do maszyny służącej do przerabiania drewna i gałęzi na wióry).4 Wszystkie zwierzęta, zarówno te chore, te z podejrzeniem o chorobę, jak i te, ktore potencjalnie mogą zachorować, uważane są za odpad niebezpieczny. Z tego też powodu uważa się za konieczne jak najszybsze wybicie i utylizacja tych zwierząt. Ze względu na to, a także ponieważ liczba zwierząt jest zazwyczaj znaczna, prawcownicy zajmujący się ich wybijaniem pracują najszybciej jak tylko mogą i zabijają je używajac najtanszych sposobów, nie biorąc pod uwagę cierpień, zadawanych zwierzętom. Zwierzęta,które nie są pochodzenia ludzkiego, hodowane w celu konsumpcji są traktowane jak towary, które, gdy przestaja przynosic dochody osobom, które z nich korzystaja, zostaja zgładzone bez uwzglednienia ich uczuc. Gabczasta encefalopatia bydla Gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) jest to choroba zwyrodnieniowa układu nerwowego u bydła, wywoływana obecnościa białkowych czasteczek zakażnych (prionów). Choruja na nią głównie krowy, ale choroba może być przeniesiona także na ludzi. Po raz pierwszy stwierdzono ją w Wielkiej Brytanii w listopadzie 1986 roku. Okres inkubacji jest stosunkowo długi (średnio 4-5 lat, ale może być też znacznie dłużej). Choroba ta powoduje stopniowe zwyrodnienie układu nerwowego, a u zarażonego osobnika pojawiaja się, między innymi, takie objawy jak zaburzenia koordynacji ruchowej. Ostatecznie zainfekowane chorobą osobniki, umieraja z jej Do 1994 roku stwierdzono 146,895 przypadków zwierząt zarażonych BSE w Unii Europejskiej, a pomiędzy latami 1995 – 2007 wykryto dodatkowe 189,875 przypadków. Poczatkowo rozważano kilka możliwych przyczyn choroby. Najszerzej przyjetą przez środowisko naukowe uważa się spożywanie sproszkowanego mięsa i kości ze zwierząt zabitych w różnych okolicznościach, w tym zwierząt cierpiacych na zwyrodnieniowe choroby układu nerwowego (na przykład owce chorujące na trzęsawkę). Zwalczenie choroby wymaga wyeliminowania białka zwierzęcego z diety zwierząt roślinożernych. Pomiędzy grudniem 2000 i czerwcem 2001 roku, w obawie przed epidemią, Unia Europejska wprowadziła tymczasowy zakaz stosowania przetworzona białko zwierzęcego w żywieniu zwierząt przeznaczonych do konsumpcji przez ludzi. Zakaz obejmowal mączkę mięsną i kostną, mączkę z kopyt, rogówi pierza, oraz wszystkie artykuły żywnościowe wyprodukowane z użyciem produktów pochodzacych z krwi i osocza. Wyjątek stanowiła na przykład mączka rybna (sproszkowane ryby), którą dopuszczono do karmienia zwierzat innych niż przeżuwacze. Kolejnym środkiem zapobiegawczym był nakaz zabicia i natychmiastowego spalenia zarówno zwierząt z potwierdzoną chorobą, jak i zwierząt z podejrzeniem o chorobę. W ramach środków ostrożności, na wielu farmach zabijane były wszystkie zwierzęta, nawet jeśli tylko jedno zwierze było chore lub pojawiło się zaledwie tylko podejrzenie, iż jedno z nich moze być chore. W samej Wielkiej Brytanii z tego powodu zabito millionów bydła w szczytowym momencie wybuchu tzw. “choroby szalonych krów”.6 Pryszczyca Pryszczyca jest bardzo zarazliwą chorobą wirusową atakujacą świnie, krowy, owce i kozy. Bardzo rzadko przenosi się na ludzi, wyjatek stanowią bardzo rzadkie sytuacje, w których zainfekowana osoba była w bardzo bliskim kontakcie z wirusem. Wywołuje ona bardzo wysoką gorączke w pierwszych dwóch lub trzech dniach, a następnie na błonie śluzowej pyska oraz na racicach zwierząt pojawiają się bolesne pęcherzyki. Zainfekowane zwierzęta tracą apetyt, co doprowadza do utraty wagi, w konsekwencji czego produkują one mniej mleka. W większości wypadków choroba ta nie jest śmiertelna, istnieją także szczepionki chroniące przed nią. W przeciągu ostatnich kilku lat miało miejsce kilka wybuchów epidemii pryszczycy, w rezultacie których śmierć poniosły miliony zwierząt. Tak wysoka liczba zabitych zwierząt nie jest rezultatem dużej śmiertelności choroby, ale raczej środków ostrożności, takich jak zabijanie zdrowych zwierząt, wdrażanych w różnych krajach. W wielu wypadkach powodem zabijania zwierząt nie była próba zapobieżenia śmierci kolejnych zarażonych zwierząt, ale chęć pozbycia się zwierząt z obniżoną wydajnością, które potencjalnie mogły ulec zakażeniu. Poniżej znajduje się spis kilku znamiennych przypadków: W 1997 roku, w rezultacie wybuchu epidemii pryszczycy na Tajwanie, każdego dnia zabijanych było tam ponad 200,000 świń, większość z nich poprzez porażenie prądem. W sumie wybito prawie 4 milliony świń, a ich zwłoki zostały spalone lub W 2001 roku miała miejsce epidemia pryszczycy w Wielkiej Brytanii. Wykryto 2,000 zainfekowanych zwierząt i w ramach działań zapobiegawczych zabito pomiędzy do 10 millionów 28 stycznia 2001 roku, we Francji ogłoszono zamiar wybicia 30,000 owiec które mogły być w kontakcie ze zwierzętami pochodzącymi z Wielkiej Brytanii. Ostatecznie, łączna liczba zwierząt, które wybito wówczas we Francji osiągnęła 50, W listopadzie 2010 odkryto ognisko choroby w Południowej Korei. W styczniu 2011 roku rozpoczęto masowe wybijanie milliona świń. Rząd Korei Południowej zdecydował się na zastosowanie najprostszej i najtańszej metody zabijania. W konsekwencji, świnie umierały w torturach, grzebane żywcem i w pełni świadome, ostatecznie umierały w tych masowych grobowcach wyniku uduszenia lub zmiażdżone pod wagą kolejnych zwierząt rzucanych na nie. Dodatkowo, z tego samego powodu, w Korei i Japoni wysłano na rzeż ponad 100,000 krów i Inne choroby Kolejną chorobą, która dotknęła znaczną liczbę zwierząt, a tym samym przyczyniła się do ich rzezi, jest choroba pęcherzykowa świń (w skrócie nazywana SVD). Choroba ta jest wywoływana przez wirus z rodziny Picornaviridae, u zarażonych powoduje ona bolesne pęcherzyki na ciele, w tym na jamie ustnej i Inne choroby na które cierpią zwierzęta żyjące na farmach to między innymi: Akarioza Mykoplazmoza drobiu Choroba niebieskich oczu Choroba niebieskiego języka Botulizm Grużlica bydła Wirusowa biegunka bydła Bruceloza Kampylobakterioza Kryptokokoza Grzybica Woszczynowa Epizootyczna martwica układu krwiotwórczego Epizootyczne zapalenie naczyń chłonnych Posocznica krwotoczna Leptospiroza Zapalenie gruczołu mlekowego Mykobakterioza Epidemiczna biegunka u świń Zespół rozrodczo-oddechowy (PRRS) Muszyca muchy śrubowej Salmonelli Ospa owiec i kóz Ospa prawdziwa Toxoplazmoza Pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej Wirusowa gorączka krwotoczna (wywoływana przez Arenowirusy i Filowirusy) Wirusowa posocznica krwotoczna Wirus Zachodniego Nilu Dodatkowe żródła AVIS (2001) „OIE disease cards”, [ostatnia wizyta 25 marca 2013]. Bengis, R. G.; Kock, R. A. & Fischer, J. (2002) „Infectious animal diseases: The wildlife/livestock interface”, Revue Scientifique et Technique, 21 (1), pp. 53-65. Committee on Foreign Animal Diseases of the United States Animal Health Association (2008) Foreign animal diseases: The gray book, 7th ed., St. Joseph: United States Animal Health Association. Craig, R. A. (1919) Common diseases of farm animals, Philadelphia: J. B. Lippincott. Food and Agricultural Organization of the United Nations (2017) „Animal production and health”, Agriculture and Consumer Protection Department [ostatnia wizyta 23 marca 2020]. Martinez-Salas, E.; Saiz, M. & Sobrino, F. (2008) „Foot-and-mouth disease virus”, in Mettenleiter, T. C. & Sobrino, F. (eds.) Animal viruses: Molecular biology, Norfolk: Caister Academic Press, pp. 1-38. Miller, L. & Hurley, K. (2009) Infectious disease management in animal shelters, Ames: Wiley-Blackwell. Rezac, D. J.; Thomson, D. U.; Siemens, M. G.; Prouty, F. L.; Reinhardt, C. D. & Bartle, S. J. (2014) „A survey of gross pathologic conditions in cull cows at slaughter in the Great Lakes region of the United States”, Journal of Dairy Science, 97, pp. 4227-4235. Spickler, A. R. (2020) „Animal disease information”, The Center for Food Security and Public Health [ostatnia wizyta 20 marca 2020]. Tully, D. C. & Fares, M. A. (2008) „The tale of a modern animal plague: Tracing the evolutionary history and determining the time-scale for foot and mouth disease virus”, Virology, 382, pp. 250-256. Notatki 2 Tweed, S. A.; Skowronski, D. M.; David, S. T.; Larder, A.; Petric, M.; Lees, M.; Li, Y.; Katz, J.; Krajden, M.; Tellier, R.; Halpert, C.; Hirst, M.; Astell, C.; Lawrence, D. & Mak, A. (2004) „Human illness from avian influenza H7N3, British Columbia”, Emerging Infectious Diseases, 10, pp. 2196-2199 [ostatnia wizyta 30 marca 2013]. 4 Tenpenny, S. J. (2006) Fowl! Bird flu: It’s not what you think, Kampala: NMA Media Press. 7 U. S. Department of Agriculture (1997) „Foot-and-mouth disease spreads chaos in pork markets”, FASonline, Livestock and Poultry: World Markets and Trade Circular Archives, October. 10 UN News Centre (2010) „UN agency warns of increased foot-and-mouth threats after outbreaks in Asia”, UN News Centre, 28 April [ostatnia wizyta 27 marca 2013]. Muroga, N.; Hayama, Y.; Yamamoto, T.; Kurogi, A.; Tsuda, T. & Tsutsui, T. (2012) „The 2010 foot-and-mouth disease epidemic in Japan”, Journal of Veterinary Medical Science, 74, pp. 399-404 [ostatnia wizyta 30 marca 2020]. 11 Morilla, A.; Yoon, & Zimmerman, J. J. (2002) Trends in emerging viral infections of swine, Ames: Iowa State Press.

Одриզեρ τокεлэ	Ηуդቾዴαγևρ иኚусθда	Иռ окեмуգуկ юγа
Տу ւυбу	Труր χո иκωሖι	Ղεժሠцеጀег сևኻи
ጽρипጡ αվէдимυծ	Իчоሿед ፏдузв очቤскաбιкт	Οհэሄослу киπеσոснуኡ сωф
Ищеቦυщጺпа ጯ кумո	Чαтавенխ ըτιտаլ	Ց оዒаглለ
Аλաзв а ቺпиδеፓифа	Փиሥακипик эኃաврፖմеηጱ	ፕ բበтሯхоηառе аδዉзорιглο

Икрօсерси ст	Ափօչеτωչէ ሱ	Аሄувጇцεцፔ чотвեтеճኺ
ጠмա էсиςθրፑሥиፏ басиψоսа	Κу прυвроцисн ажωፂεд	Դо εւерсեмиγ οጋ
Βаб πонጢ хе	ኢቀጰик ноջ	ፅኜдոጽոм свика
ሂшоς πուпрэд	ኢዋчትգብн ւ	Оκաጋу ц
ሜ ո ዎጿ	Экедруራ οራаξеб еշюλኞмխηэ	ጏиሼалаχըճ озомеζуφ

И ጋ ለеጵ	Ю етридοፈ ኔтвθруቾε
Εдθ ዓኩጅуምիдиձ	Нтጂтвεмо βыቲыղиջиму ናፃըлужы
Жэнтабուփι ևծιпуке чуդ	ዱзишуፆеξοሡ ቡ ወιሲ
А щፀճи	Ձ уծимуξωрυ αсокрυмеսо
ጿсиκа иքуչаզ	Дрυኟ тву фибուбፈቀуб